مقالات بایگانی اسناد

فهرست نویسی در کتابخانه ها

ويژگي فهرست

فهرست نویسی کتابخانه

 

سازماندهي قانونمند و نظام يافته مواد و توليدات به شيوه الفبايي و يا هر شيوه منطقي ديگر که با اطلاعات توصيفي کوتاه مانند: قيمت، اندازه، رنگ و …باشد. اصطلاحا فهرست CATALOG ناميده مي شود.

فهرست کتابخانه ليست منظمي است از کتاب ها و ساير مدارک اطلاعاتي کتابخانه است که اطلاعات توصيفي اعم از نام نويسنده، عنوان، ويرايش، ناشر، تاريخ انتشار و مشخصات ظاهري، موضوع و محل بايگاني مدرک مورد نظر ذکر مي شود. همانطور که تمام کتاب، بيانگر اطلاعات درون کتاب است، فهرست کتابخانه نيز منابع موجود در کتابخانه را نشان مي دهد.

درباره عملکرد بایگانی ریلی  بیشتر بدانید.

البته فهرست کتابخانه فاقد اطلاعات تمام منابع موجود در کتابخانه است، بعنوان مثال، اطلاعات مقالات نشريات ادواري درفهرست انعکاس نمي يابد. ولي از طريق نمايه ها قابل بازيابي مي باشد. اطلاعات نشريات ادواري نيز در فهرست کتابخانه نميايد. موادي مانند خرده ها، گزارشات، تحقيقات و پژوهش ها و پايان نامه ها و ساير اسناد و مدارک معمولا در برگه دان يافت نمي شوند. بلکه بصورت فهرست کتابي، کتاب شناسي هاي مختلف و يا برگه دان جداگانه در دسترس قرار ميگيرند.

 

درباره تفاوت کمد بایگانی و کمد بایگانی ریلی شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

انواع فهرست کتابخانه:

فهرست هاي کتابخانه همگي اطلاعات يکساني عرضه مي کنند. اين اطلاعات مربوط به نويسنده، عنوان، مشخصات، انتشاراتي، تعداد صفحات، ويژگي هاي خاص مانند: تصاوير، کتابنامه، موضوعات که تفاوت آنها در نمره ي ارائه اطلاعات و شکل فهرست مي باشد.

 

فهرست کتابي (BOOK CATA LOG)
فهرست برگه اي
فهرست برونداد ريز رايانه اي: COMPUTER OUTPUT MICRO FORM CATALOG
فهرست ديسک فشرده نوري : CD – ROM CATALOG
فهرست پيوسته : ON – Line CATALOG ( پردازش و عرضه مي کند )

درباره تفاوت کمد کتابخانه و کمد کتابخانه ریلی شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

فهرست کتابي : BOOK CATA LOG

در بعضي از کتابخانه ها، فهرست کتابخانه به صورت فهرست چاپي ( کتابي ) است. بازنشر و توسعه تدريجي مجموعه کتابخانه ها و روز آمد کردن اطلاعات اين نوع فهرست، ابتدا میسر نبود زيرا وارد کردن اطلاعات منابع جديد در درون فايل الفباي چاپي ناممکن بود. اما امروزه کتابخانه ها با بهره گيري از تجهيزات نوين و نيز با استفاده از امکانات رايانه اي توانسته اند مجددا اينگونه فهرست ها را با ساده ترين شيوه ها تهيه کنند و اطلاعات مجموعه خود را روز آمد نگه دارند. فهرست کتابي هم براي کتاب ها و هم براي مدارک غير کتابي به کار مي رود.

در فهرست هاي کتابي که بوسيله کامپيوتر تکثير مي شوند نه تنها مي توان نسخه هاي فراوان از يک فهرست را تهيه مي کند بلکه مي توان کتاب هاي تازه را نيز به ترتيب الفبايي در فهرست قبلي جاي داد.

از مزاياي اين فهرست اين است که استفاده از اين فهرست بسادگي امکان پذير است. اطلاعات زيادي را مي توان سريعا مرور کرد ( بعنوان مثال آثار يک نويسنده در يک يا چند صفحه قابل تشخيص است.)

معايب اين فهرست: روز آمد کردن اطلاعات در اين فهرست با مشکلاتي همراه است. جستجو گر براي دستيابي به تمام اطلاعات ناگريز است جلد هاي متعددي را مطالعه کند.

درباره کمد بایگانی مجری شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

فهرست برگه اي:

فهرستي که اطلاعات کتاب بر روي برگه هاي 5/12 در 5/7 به صورت چاپي، تايپي و يا تکثير شده آمده است. اين برگه ها د ر داخل برگردان به صورت الفبايي برگه آرايي مي شوند.

فهرست برگه: عنوان/ نويسنده/ موضوع.

يک فهرست برگه شامل:

نام کامل پديد آورنده به صورت مغلوب/ تاريخ تولد و وفات نويسنده
عنوان اصلي و عنوان فرعي اثر
ويرايش
نام نويسند گان، همکار، مترجم، تصوير گر،
محل انتشار، ناشر، تاريخ نشر
مشخصات ظاهري
فهرست برگه اي براي بيشتر متخصصان علوم، اهميتي ثانوي دارد و از آن مانند صورت بازيابي، براي تعيين محل موادي كه نمي توان آن ها را به آساني در قفسه های کتابخانه يافت استفاده مي شود يا به علت كه از اين مواد اشخاص ديگري استفاده مي كنند، يا رده بنديشان روشن و دقيق نيست و يا به علل ديگر. نيز روشن است كه فهرست بايد به مقاصد اداري بازبيني شود، بخصوص در ارتباط با سفارش كتاب .

آشكار است كه فهرست برگه اي براي بازيابي كتاب ها لازم است. در پشت اين واقعيت، سئوال ساده اي نهفته است و آن اين است كه جزئيات معرف ها در فهرست برگه اي چگونه بايد باشد.

اگر هر سندي يک شناسه فهرست برگه اي داشته باشد، کارآيي سازمان دهي و بازيابي منابع الکترونيک افزايش مي يابد. در اين صورت ما دو گزينه مؤثر و کارآ خواهيم داشت: سند کامل به اضافه گونة ابر داده اي آن، که هر دو کاوش پذير هستند.

 

فهرست برونداد ريز رايانه اي: COMPUTER OUTPUT MICRO FORM CATALOG

بسياري از کتابخانه هاي دانشگاهي، عمومي و کتابخانه هاي ديگر از اين فهرست استفاده مي کنند. اين فهرست مستقيما از مجموعه اطلاعات ماشين خوان تهيه مي شود. در اين روش فهرست برگه به صورت رقمي بر روي نوار رايانه ضبط شده، به شکل چاپي بر روي ميکروفرم (ميکروفيش) انتقال مي يابد. در اين فهرست برگه ها اطلاعات فهرست برگه 43 تا 48 برابر کوچک مي شود و هر ميکرو فيش در صورتي که اطلاعات فهرست برگه 42 برابر کوچک شود فريم خواهد شد و هر قاب اطلاعات 12 تا 13 فهرست برگه را شامل مي شود که تقريبا 1035 عنوان را در بر مي گيرد.

 

فهرست ديسک فشرده نوري : CD – ROM CATALOG

ديسک پلاستيکي به تقريبا 12 سانتيمتر که بر روي داده به صورت ليزري حک شده است زماني ديسک در رايانه قرار مي گيرد. نقاط حک شده با ليزر باز خواني و اطلاعات بر روي صفحه مانيتور نمايان مي شود .

CD-ROM قابل ذخيره سازي اطلاعات 100000 فهرست برگه را دارد که این سی دی ها در قفسه سی دی موجود در کتابخانه نگهداری می شوند. که افزايش يا کاهش اطلاعات بر روي سي دي غير ممکن است. لذا روز آمد کردن اطلاعات در پايگاه اطلاعاتي اساس کارش بر روي CD است بايستي مجددا بر روي CD جديد انجام دهد که با داشتن يک رايانه و صفحه کليد و ديسک خوان، مانيتور را حتما يک چاپگر اطلاعات لازم را مي توان مشاهده کرد.

فهرست پيوسته : ON – Line CATALOG ( پردازش و عرضه مي کند )
کتابخانه هايي که از طريق رايانه و پايگاه هاي اطلاعاتي، اطلاعات خودشان را به کار بران ارايه مي دهد.

از اينگونه فهرستي استفاده مي کنند و اينگونه نظام هاي اطلاعاتي اصطلاحا فهرست هاي پيوسته ناميده مي شود.

بر خلاف فهرست هاي دستي پستي، اطلاعات جديد را به فهرست هاي پيوسته مي توان افزود و بدين ترتيب اين نظام پيوسته به صورت روز آمد نگهداري کرد. و اينگونه پايانه هاي اطلاعاتي در بخش هاي مختلف کتابخانه به راحتي قابل دستيابي اند.

 

ويژگي کل فهرست ها

تمام فهرست برگه بدون در نظر گرفتن شکل آن ها داراي مشخصات ذيل مي باشد.

تمام فهرست ها امکاناتي براي کمک به استفاده کننده فراهم مي کنند.
برچسب راهنما الفبايي.
نمايه يا راهنمايي که خواننده را به فهرست ريز کامپيوتري هدايت مي کنند.
دستور العمل ها، تصاوير، نمونه هاي چاپي که بهره گيري جامع و منطقي از فهرست انتقال يافته بر روي د يسک فشرده را امکان پذ ير مي کند.
ارجاعات در تمام انواع فهرستها، ارجاعات فراوان به چشم مي خورد.
ارجاعات موضوعي. خواننده از طريق اين ارجاعات ، با قضيه هاي متنوع موضوع مورد نظر آشنا مي شود
ارجاعات پديد آورندگان:
ارجاع از عبارت موضوعي انتخاب نشده به عبارت موضوعي انتخاب شده.

ارجاع از موضوع انتخاب شده کلي به موضوع و ساير موضوعات انتخاب شده.

ارجاع از يک موضوع مرتبط با آن.

تاريخ ايران نگاه کنيد به ايران – تا ريخ

روانپزشکي نيز نگاه کنيد: ب بيماريهاي رواني روانشناسي روانکاوي

اقتصاد سنجي نيز نگاه کنيد به اقتصاد رياضي

 

ويژگي فهرست

 

نشانه مولف کنگره:

جدول بسيار کوچکي است با قابليت انعطاف فوق العاده که کم و بيش با همان روش جدول کاتر ، براي نويسندگان ، اول نامشان را به اضافه يک رقم اختيار مي کند . که بر اساس اين نظام شماره ها مي توانند از يک رقم تا چند رقم باشند. کتابخانه ملي ايران بر مبناي جدول لاتين، جدول براي پديد آورندگان ايراني تنظيم و منتشر کرده است قابل ذکر است در اين روش ( کاتر – کنگره ) هميشه حرف و ارقام از چپ به راست خوانده مي شود.

 

همچنین مقاله اصول تشکیل پرونده را مطالعه کنید.

نشانه پديد آور:

وقتي صحبت از شماره راهنما مي کنيم. در واقع منظورمان شماره رده بندي است به اضافه نشانه پديد آور.

درباره شماره رده بندي در دو نظام ديويي و کنگره صحبت شد. اکنون بايد به نشانه پديد آور بپردازيم.

نشانه پديد آور يا مولف: عبارت از: حروف، اعداد يا ترکيبي از اين دو است که برحسب سر شناسه کتاب به هر کتاب داده مي شود به نحوي که بتوان کتاب هاي مختلفي را که در يک رده خاص نوشته شده در نتيجه شماره هاي رده بندي شان يکي است. اولا از يکديگر تميز داده. ثانيا برحسب حروف الفبا در قفسه هاي کتابخانه به دنبال هم جاي داد. نشانه حرفي، راحت ترين نوع اضافه کردن در حرف اول نام پديد آور است به اضافه حرف اول عنوان به شماره رده بندي مثلا : کتاب تاريخ غزنويان تاليف عباسي ، پرويز.

رده بندي و نشانه مولف آن مي شود . پ ر – ت 955

براي کتابخانه هاي عمومي کوچک و مدارس اشکالي ندارد ولي در کتابخانه هاي بزرگ قابل اجرا نيست.

 

اوژن ، کیمیاگر فضا در دنیای بایگانی اسناد و انبار کالا

منبع: www.ozhanco.com

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *